Dodatkowe badania, szczególnie w dziedzinie fizyki, pomogły wyjaśnić charakterystyczne cechy proce­su rozwiązywania problemów przez ekspertów. Michelene Chi i jej współpracownicy prosili studentów fizyki i fizyków o kategoryzowanie problemow do­tyczących dziedziny, którą się zajmują. Okazało się, że studenci dzielą problemy na kategorie, posługując się strukturami powierzchniowymi”, na przyktad czy problem dotyczy rozkładu sił, działania sprężyny lub wielokrążka. W przeciwieństwie do tego doświadczeni fizycy kategoryzowali probiemy według zasad leżących u ich podłoża lub wedtug „struktur głębokich” (Anzai, 1991; Chi, Glaser & Rees, 1982, s. 42). przykład kategoryzacja dokonana przez eksperta opierałaby się na tym, czy rozwiązanie problemu wymaga zastosowania któregoś z praw  [ Read More ]

Obok ogromnego znaczenia praktyki w procesie zdobywania umiejętności eksperckich odkrycia doko­nane w badaniach nad szachistami wskazały na kilka innych cech wyróżniających ekspertów. Okazało się na przyktad, że eksperci dysponujący większą i lepiej zorganizowaną pamięcią informacji związanych z daną dziedziną są bardziej precyzyjni od nowicjuszy w wykonywaniu zadań należących do owej dziedzi­ny A zatem jak pisaliśmy wyżej, wystarczy krótkie spojrzenie na szachownicę w trakcie jakiejś rozgryw i, aby mistrzowie szachowi byli w stanie prawidłowo odtworzyć ustawienie figur, popełniając znacznie mniej błędów. Przechowywane przez ekspertów wzory informacji pozwalają im działać w sposob bardziej au o- matyczny. Dlatego mistrzowie szachowi potrzebowali mniej czasu,  [ Read More ]

Wedtug Chase’a i Simona (1973) eksperci różnili się od nowicjuszy organizacją pamięci sytuacji na sza­chownicy. Jedni i drudzy musieli ograniczyć się do bardzo niewielkiej liczby „porcji” informacji (w tym przy­padku byty to pozycje figur na szachownicy), które mogli przechowywać w pamięci krótkotrwałej. Chase i Simon stwierdzili jednak, że w przypadku ekspertów ilość informacji zawartej w „porcji” była większa. Nowicjusze przechowywali zaledwie jedną informację w „porcji”. Natomiast eksperci prze­chowywali w jednej „porcji” cate konfiguracje elementów lub zestawy konfiguracji.Badania doprowadziły Chase’a i Simona do wniosku, że:umiejętności szachistów w dużej mierze zależą od rozległej, uporządkowanej pamięci długotrwałej, za­wierającej konkretne informacje o możliwych ustawieniach  [ Read More ]

Chociaż większość ludzi nie uznataby gry w szachy za pracę, gra ta stata się źródtem wielu podstawowych odkryć w dziedzinie różnorodnych umiejętności eksperckich. Szachy stanowiły przedmiot wielu badań, ponieważ umożliwiają obiektywny system oceny graczy, pozwalający na wyraźne odróżnienie ekspertów. Zapewniają także system notowania przebiegu gry, który pomaga badaczom prezentować pro­blemy i rezultaty (Charness, 1991).Wczesne badania nad nabywaniem eksperckich umiejętności szachowych dowiodty istnienia niewiel­kich różnic między mistrzami i nowicjuszami w zakresie stosowanych regut heurystycznych oraz przewidy­wania ruchów na szachownicy (deGroot, 1966). W tych samych badaniach odkryto jednak różnice między zdolnościami percepcyjnymi oraz pamięcią ekspertów i graczy przeciętnych (Chase & Simon, 1973;  [ Read More ]

Pierwsze programy sztucznej inteligencji posługiwały się jedynie ogólnymi zasadami rozwiązywania problemów. Okazało się jednak, że ludzka zdolność rozwiązywania problemów jest jakościowo różna od zdolności najlepiej zaprogramowanych komputerów. Eksperci, tacy jak lekarze bądź nawigatorzy z Pulu­wat, władają ogromnymi zasobami szczegółowej i dobrze zorganizowanej wiedzy dotyczącej dziedziny, w której się specjalizują. Aby stworzyć programy posiadające umiejętności eksperckie należałoby zatem zrozumieć, w jaki sposób myślą eksperci i jak zorganizowana jest ich wiedza.Na dziedzinę umiejętności eksperckich spojrzeć można z różnych punktów widzenia. Proces stawania się ekspertem można badać, studiując biografie stawnych ludzi uznawanych powszechnie za ekspertów. Ich doświadczenia porównuje się wówczas do doświadczeń innych  [ Read More ]

Analizowanie zjawiska praktyk jest tylko jednym ze sposobów zrozumienia tego, jak ludzie nabywają umie­jętności przydatne im w pracy. Inna droga badania rozwoju zdolności w dziedzinach cenionych przez kulturę ma swe źródło w obszarze dalekim od nauki rzemiosła: w sztucznej inteligencji. Jak wspomnieliśmy , wraz z pojawieniem się komputerów stało się jasne, że maszyny potrafią lepiej od ludzi wykonywać pewne operacje, na przykład takie jak liczenie. Zdolność ta wzbudzała wśród badaczy sztucznej inteligencji powszechne przekonanie, iż komputery mogłyby poradzić sobie również z trudniejszymi zadaniami.Jednak już pod koniec lat sześćdziesiątych stało się jasne, że komputery nie są w stanie przewyższyć umiejętności człowieka  [ Read More ]